نقش و جایگاه گیمیفیکشن در کسب و کار
17
اردیبهشت

مطلب: نقش و جایگاه گیمیفیکشن در کسب و کار

نقش و جایگاه گیمیفیکشن در کسب و کار

یادداشت هفتگی هاشم راعی مشاور و مدرس مدیریت
اگر تجربه ی بازی های کامپیوتری را داشته باشید درک مفهوم گیمیفکشن برایتان آسان تر خواهد بود .. سناریوهایی که برای گرفتن امتیازات بیشتر در طی بازی توسط طراحان در نظر گرفته می شود یکی از دلایل جذابیت این بازی های در ذهن مخاطبانشان است .
مفهوم گیمیفکشن و ورود آن به دنیای کسب و کار امروزه به یکی از جذاب ترین تخصص های بازار یابی و جلب رضایت مشتریان هر کسب و کاری بدل شده است . تا آنجا که برای طراحی کمپین های تبلیغاتی خاص سعی می شود از متخصصین خبره در امر طراحی گیمیفیکشن کمک گرفته شود تا فرایند تبلیغات و بازار یابی را به یک فرایند دلچسب و جذاب از نگاه مشتریان تبدیل نماید.

برای Gamification در متون فارسی سه معادل بوجود آمده که گیمیفکشن، بازی سازی و بازی نمایی است، از نظر من بهترین آنها که با تعاریف همسان باشد و در گفتار و نوشتار ساده باشد تبدیل آقای پرویز درگی هست که من هم با کمی تغییر ازآن استفاده می کنم یعنی بازینمایی.
بازینمایی یا Gamification تعریفی درحال تکامل است که حتی اساتید این امر از مواردی که به آن بازینمایی گفته می شود و مواردی که به آن بازینمایی گفته نمی شود تعریف آنرا شروع می کنند.

گیمیفیکشن شاید در ظاهر واژه‌ی پیچیده‌ای به نظر برسد. اما با چند مثال ساده خواهیم دید که اصلاً چنین نیست.
فرض کنید به یک کافی‌شاپ رفته‌اید و در لحظه‌ای که در حال پرداخت هزینه هستید، کسی که آنجا کار می‌کند، یک کارت تخفیف کوچک را هم در کنار صورت حساب شما روی میز می‌گذارد و می‌گوید: «کسانی که ۹ مرتبه به اینجا مراجعه می‌کنند، یک مرتبه به صورت کامل مهمان ما هستند». روی کارت، علامت ۹ فنجان قهوه ترسیم شده و قبل از تحویل کارت به شما،‌ روی یکی از آنها مهر زده می‌شود
به دفعه‌ی بعدی که می‌خواهید به یک کافی شاپ بروید فکر کنید. خصوصاً فرض کنید که به خاطر جبران لطف یک دوست، یا از روی یک اجبار اجتماعی، مجبور شده‌اید کسی را در یک کافی شاپ مهمان کنید. از میان گزینه‌هایی که برای نوشیدن یک قهوه دارید، کدام را انتخاب می‌کنید؟ احتمال اینکه سراغ کافی شاپ قبلی بروید، کمی بیشتر از سایر گزینه‌هاست. حداقل به این شیوه می‌توانید بخشی از هزینه‌ای را که انجام می‌دهید در دفعه‌ی دهم، جبران کنید!
 اگر نیمی از کارت شما مهر خورده باشد، بعید است جز در شرایط خاص، کافی شاپ دیگری را برای نوشیدن قهوه انتخاب کنید.
حالا به یک گزینه‌ی جالب‌تر فکر کنید. فرض کنید وقتی که کارت را روی میز شما می‌گذارند، با چهره‌ای مهربان به شما لبخند بزنند و بی‌سر و صدا، به جای یک مرتبه، دو مرتبه برگه‌ی شما را مهر کنند.
آزمایش نشان می‌دهد اگر روی کارت علامت ۱۰ عدد فنجان باشد (یک دعوت رایگان به ازاء ده بار حضور در کافی‌شاپ) و برای شما ۲ عدد فنجان را مهر کنند، احتمال حضور مجدد شما در کافی‌شاپ به میزان قابل توجهی بیشتر از زمانی است که روی کارت علامت ۹ عدد فنجان باشد (یک دعوت رایگان به ازاء ۹ بار حضور) و یک فنجان را برای شما مهر کنند.
آنچه در اینجا خواندید، دو موضوع مختلف علمی است که در قالب یک داستان برای شما توضیح داده شد. مورد اول، داشتن یک کارت امتیاز است. من قهوه می‌خورم و امتیاز می‌گیرم! چیزی شبیه بازی‌های دوران کودکی. برنده می‌شوم و امتیاز می‌گیرم و رکورددار می‌شوم! حتی امتیازی دارم که می‌توانم به وسیله‌ی آن خودم را با دیگران مقایسه کنم.
مورد دوم، که البته به شکلی به موضوع اول هم مرتبط است، نگرش ذهن انسان به سرمایه‌گذاری است. هر مهر که روی این برگه می‌خورد به من یادآوری می‌کند که من در این کافی شاپ سرمایه گذاری کرده‌ام و منطقی نیست که این سرمایه‌گذاری را رها کرده و یک تجربه‌ی جدید را آغاز کنم.
در این شرایط، انگیزه‌هایی مثل تنوع طلبی، کنجکاوی، جستجوی فرصتهای جدید، در برابر وسوسه‌ی حفظ سرمایه‌گذاری قبلی، کمرنگ‌تر می‌شوند.
گیمیفیکیشن در همین باره صحبت می‌کند. اینکه می‌توان بازی را وارد بسیاری از حوزه‌های انسانی کرد. دانشمندان حوزه گیمیفیکیشن تاکید دارند که یکی از قدیمی‌ترین تجربیات انسان در زندگی،‌ بازی کردن است.
ما با بازی کردن، زندگی اجتماعی را تجربه می‌کنیم. حس رقابت و جنگجویی را به شکلی مسالمت آمیز و متمدنانه ارضاء می‌کنیم. لذت موفقیت را تجربه می‌کنیم. از تجربه‌ی کمک کردن به دیگران لذت می‌بریم. با دیگران، وجوه اشتراک جدید پیدا می‌کنیم. دوستیهای جدید می‌سازیم. میخندیم و ناراحت می‌شویم و خلاصه، تمام لذت‌های زندگی واقعی را، در مقیاسی کوچک‌تر، اما به همان اندازه شیرین، تجربه می‌کنیم.
امروزه در ادبیات علمی، ایجاد کردن بازی در لایه‌های مختلف یک کسب و کار یا یک سایت یا هر فرایند دیگر را، Gamification می‌نامند.